KU BILAABID MAGACA ALLE EE NAXARIIS GUUD IYO MID
GAARABA NAXARIISTA
UJEEDDO: Jawaabtii Dr. Abdi Ulusso
Waxaa
afeef iga ah in qoraalka soo socda uusan ahayn mid si gaar ah ugu wajahan
qabiil ama beel. Waxaa uu jawaab u yahay oo kaliya Dr. Abdi Ulusso.
Waxaa
beryahaan aad u batay isticmaalka isgaarsiinta casriga ah ee aad u
dheereysa. Fursaddaas qaaliga ah dad yar oo Soomaaliyeed ayaa dhinaca
wanaagsan kaga faa’iideysta. Soomaalida inteeda badan, gaar ahaan kuwa
garaadkoodu gaaban yahay oo nacayb iyo colaad abuurid shaqo ka dhigtay
waxay si qaldan u adeegsadaan is-gaarsiintan casriga ah marki ay wax ku
awoodi waayeen aaladihii kale ee dagaalka loo isticmaali jirey. Dadkaas
inta badan waxay INTERNET-ka kusoo bandhigaan qoraallo ay ku sheegaan
taariikh been-abuur ah oo laga leeyahay dano gaar ahaaneed sida tan aan
maanta ka jawaabayo ee uu qoray nin magaciisa ku sheegay Dr. Abdi Ulusso.
Waxaan
tixraacayaa qoraalkii uu cinwaanka uga dhigay “NIN
TOLKI YU’ SOO YIRI IMA GARABEYSTO”, waxaan doonayaa in aan
ka jawaab celiyo isla markaasna caddeeyo qodobbo qalad ah oo runta aad uga
fog. Dr. Culusow wuxuu qoraalkiisii ku yiri: “Xasan Abshir Faraax marki uu ahaa
Guddoomiyaha Gobolka Sh. Dhexe wuxuu ka dambeeyay khilaafki lagu hoobtay
ee Abgaal iyo Gaal-Gale oo ah dad wada dhashay oo meel wada deggan, oo uu
maanta mas’uul ka yahay dhibkii reerahaas soo kala gaaray, iyo barakaca
iyo qaxii Gaal-Gale.”
Waxaan
halkaan ka caddeynayaa qodobbo dhowr ah oo been abuur ah oo aan kala soo
dhex baxay qodob ka mid ah qodobadii uu Dr. Culusow ku cambaareynayey
Xasan Abshir Faarax isla markaasna uu meel kaga dhacay beesha Nuux
Maxamuud. Waxayna kala yihiin:
(1)
Dr. Culusow, waxaa uu si ula kac ah u aflagaadeeyey meelna kaga dhacay
beesha uu ku sheegay Gaal-gale. Sida ay Diinta Islaamku na fareyso, waxaa
reebban in shakhsi ama qabiil loogu yeero magac ama naanays uusan raalli
ka ahayn. Magaca Gaal-gale waa naanays xilli colaadeed baxday waxaana
isticmaala dad ujeeddadoodu tahay in ay qariyaan haybta runta ah ee
Axmed-Gaaldile oo ah tafiirtii NUUX MAXAMUUD SALEEBAAN ee Dr. Culusow iyo
inta ku fikradda ah ay ku sheegaan Gaal-gale. Waa caay iyo jees-jees in
Dr. Culusow uu maanta yiraahdo wada dhalasho ayaa ka dhexeysa Nuux
Maxamuud iyo Abgaal isaga oo og sababta ay beesha Nuux Maxamuud iyo Abgaal
isugu dheceen oo ahayd in Beesha Nuux Maxamuud isirkoodu yahay Maxamuud
Saleebaan, asalkooduna yahay Daarood.
(2) Sida uu sheegay Dr. Culusow, Abgaal iyo beesha
Nuux Maxamuud waxaa ka dhexeeya dirisnimo deegaan. Hase yeeshee waxaa
mudan in la ogaado wada-dhalashada uu sheegay Dr. Culusow in ay ka
dhexeyso Abgaal iyo beesha Nuux Maxamuud tan ay tahay; haddii uu ula
jeeday wada-dhalasho Islaamnimo iyo Soomaalinnimo waa ku waafaqsanahay.
Laakiin haddii uu kaga jeeday wada-dhalashada xagga abtirsiimannimo,
Abgaal iyo beesha Nuux Maxamuud ma wada dhalan.
(3) Dr. Culusow wuxuu qoraalkiisii ku sheegay in
Hassan Abshir Faarax uu ka danbeeyay colaadii dhex martay Abgaal iyo
beesha Nuux Maxamuud taasoo been-abuur aan raad lahayn ah. Sida Dr.
Culusow sheegay, Xasan Abshir ma ahayn Guddoomiyihii Gobolka Shabeelada
Dhexe wakhtigii ay dhaceen dagaaladii dhex maray Abgaal iyo beesha Nuux
Maxamuud. Dagaaladaasi waxay dhaceen 1990-kii. Xilligaasna Xasan Abshir
Wuxuu ahaa Safiirka Dowladdii Soomaaliya ee xilligaas jirtay u fadhiyey
Dalka Germany. Dagaaladaasi waxay daba joogeen colaado soo jireen ah oo ka
dhexeeyey labada qabiil. Waxaana dhaliyey weeraro si gardarro ah loogu soo
qaaday beesha Nuux Maxamuud oo mar kasta kaga imaan jiray beelaha la
deriska ah. Dagaaladaasi waxay ahaayeen kuwo aad u fac weyn oo soo jireen
ah. Sababta ugu weyn ee dagaaladaas loo aanayn karana waaxaa weeye in Nuux
Maxamuud loo ficli jiray in ay yihiin
qowmiyad dhalashadoodu ay tahay Majeerteen oo aan degaanka ay ku
noolyihiin aan xaq u lahayn. Dagaalkaasi muddo dheer ayuu socday wuxuuna
meel sare gaaray ama si weyn u qarxay markii la aasaasay ururkii USC
kaasoo siyaasadiisu ku salaysnayd in laga tirtiro degaanka Abgaal beelaha
aan ku abtirsan hawiye ee ku dhex noolaa sida beesha Nuux Maxamuud.
Haddii ay Dr. Culusow u geysay aqoon darro
isticmaalka magaca qaldan iyo taariikhda been-abuurka ah, waxaan ugu
nasteexaynayaa ama kula talinayaa in uu iska ilaaliyo ka hadalka arrimo
uusan wax ka ogeyn sida taariikhda beesha NUUX MAXAMUUD. Laakiin haddii uu
ujeeddo gaar ah ka lahaa, waa ayaan darro in nin DIKTOOR isku sheegay uu
aqoontiisa u isticmaalo meel uga dhac qabiil kale taasoo aan maslaxadi ugu
jirin ummaadda Soomaaliyeed oo kasoo daashay dulmi iyo isku dhac beeleed;
ciddii dib u hurineysana waa qof wax ma garad ah, oo aan ku waano qaadan
casharradii aan ka baranay dagaalada sukeeye ee lagu wada hoobtay cid guul
ka gaartayna aysan jirin maanta.
Dr.
Culusow waxaan u arkaa inuu yahay nin ay weli maskaxda uga qufulantahay
qurunkii ay Soomaali badankeed isku dhameysay oo ahaa qabiil, wuxuuna
kulansaday inuu isku mar qoraalkiisii gef ugu wada geysto shaqsi iyo
qabiil sharaf ka wada mudan .
Waxaan
kula talinayaa qof kasta oo Soomaaliyeed oo wanaagga iyo Islaamnimada ku
dhaqma in uu ka feejignaado baahinta warar ama taariikh been-abuur ah oo
runta ka fog isla markaasna colaad abuuri kara ama ka careysiin kara
qowmiyad kale isaga oo dan gaar ah ka leh.
Mahadsanidiin.
Abdulfatah
M. Abdulle
abdulfatah@yahoo.com
