Shirkii Carte ka hor Sida aad la wada socotaanba in ka
badan kow iyo tobon sano ayaa dadka iyo dalka Soomaaliyeed waxaa
saameeyey masiibadii iyo nasiibdarradii ugu weyneyd ee soo marta
dadyoyga adduunka qarnigii labaatanaad waxaana muuqata in dhibaatadaas la
gashay qarniga kow iyo labaatanaad iyadoo ay kooxda daggaal oogeyaashu ku
guuldareysteen xalinta khilaafka kala duwanaashaha u dhexeeya.
Dhibaatooyinkan oo isugu jiro kuwo dabiici ah iyo kuwo dad
samee ah, ayaa adduunka isku dayey inuu xal u helo, laakiinse waxay ka
qabsoomi waayeen hal kama jiraanna ka dhigey kooxaha daggaal oogeyaasha
kuwaasoo ku naaxa kuna barwaaqooba dhiigga dadka aan dhiigga laheyn.
Shirar isdaba joog ah oo adduunka bixiyey tas-hiilaadkii
looga baahnaa, loogana gol lahaa bal siddii Soomaaliya marka kale
dowlad u noqon laheyd, way burbureen taasoo sababtay in adduunka iska
iloobo indhahana ka daboosho xaaladda sal dhigi wayday ee Soomaaliya.
Xumaanta, garasho la’aanta iyo damaca daggaal oogeyaashu,
waa mid ka fog garashada aadanaha caadiga ah. Kooxdan qabqableyaasha
daggaalka waxaa dadka bartaa cilmu nafsiga ku tilmaameen inay qabaan
cudurka waalida oo ku dhaca qeyb maskaxda ka mid ah marka laga eego
ficiladooda, damacooda, hungurigooda, ajendahooda siyaasadeed iyo qaabka
ay u fekeraan kasoo ku dhisan lacag iyo xukun ( money and power).
Xukun iyo lacag iska daaye waxaa qatar ku jira jiritaanka
dadka iyo dalka Soomaaliyeed. Waxaan wada ognahay in dadka Soomaaliyeed ka
dhexeeyaan waxyaalo badan sida diin, dhalasho, dhul iyo luuqad tasoo dad
badan oo adduunka ka tirsan ku tilmaameen in Soomaalida tahay hal
qoys oo qur ah (one family).
Carte iyo Abdiqaasim
Ummadda Soomaaliyeed oo quus iyo rajo la’aan ka taaagan
inay mar labaad u noolaadaan sidii bini’aadamka adduunka oo kale,
ayaa mahadi ha ka gaartee, waxaa geed dheer iyo mid gaabanba u fuulay
Madane Isma’il Omar Geelle sidii calanka Soomaaliyeed mar kale ugu dul
baban lahaa Xarunta Qarramda Middoobay. Mudane Geelle wuxuu fidiyey gogal
nabadeed iyo dib u heshiisiin wuxuuna indhaha adduunka mar kale ku soo
jeediyey dalka Soomaaliya.
Baaq nabadeedka Mr Geelle waxaa si aan caadi aheyn u soo
dhaweeyay dhamaan shacbiga Soomaaliyeed ee jecel nabadda iyo nolosha ku
dhisan ilbaxnnimadda iyo xalaarada. Ilaah mahadi ha ka gaartee shirkii dib
u heshiinta ee tuulada Arte waa qabsoomay. Maxaase ka dambeeyey?
Dadkii Soomaaliyeed ee tagay shirka Arte waxay ka
koobnaayeen dhammaan xubnaha bulshada sida Isimo, Aqoonyahano, Siyaasiyiin,
Culumaa’udiin, Saraakiisha Ciiddamada,waxgarradka iyo Haweenka. Ujeedada
iyo agendahooda wuxuu ahaa mid cad oo aan shaki ku jirin salkana ku haya
nabad, nolol iyo qarranimo. Dood dheer, waqti, caqli, cilmi , dhaqaale,
tanaasulaad, iyo usu samir badan ka dib waxay dhammaan waxgaradka
Soomaaliyeed si xor ah u soo dhoorteen Baarlamaan iyo Madaxweyne.
Laakiin doorashada reer Carte ee Madaxweynenimada
Cabdiqaasim waxay aheyd qaladkii ugu weynaa oo ay ka galeen ummadda
Soomaaleed maxaa yeelay Cabdiqaasim iyo kooxdiisa waxay ka mid yihiin
mushkulada Soomaaliya oo xalka loo waayey ee ma aha kuwo keeni kara xal
waara. Cabdiqaasim ma laha sharuudihii looga baahnaa qofka noqonaya
Madaxweynaha Jamhuuriyadda Soomaaliya, wuxuuna god dheer ku tuuray rajadii
laga qabey in Soomaaliya dowlad ka dhalato. Sabaha soo socdo awgeed.
Isla markii la doortayba wuxuu si bareer ah ugu tuntay una jibiyey qodobo
tastuuri ah .
Wuxuu haba yaraatee wax ka qaban waayey kuna guuldareystay
waajibaadyadii ugu waa weynaa ee loo doortay sida dib u heshiisiinta iyo
isu celinta hantida la kala haysta .
Iska daa nabadeeyn uu ka shaqeeyo e, wuxuu hub isugu
dhiibay madaxana isu geliyay qaar ka mid ah gobolada iyo shacbiga
Soomaaliyeed oo horey uga badbaaday daggaaladii sokeeye isaga oo
isticmaalaya lacagahii uu ku soo qaaday magaca ummadda Soomaaliyeed.
Wuxuu ku jowr falay sida uu doonana ka yeelay
magacaabista golaha wasiirada iyo xubnaha kale ee dowladda isaga oo
xulanaya hadba qofka uu is leeyahay danahaada ayuu kuu fulinayaa,
wuxuuna iska indho tiray tixgelina siin waayay rabitaanka beelaha
Soomaaliyeed.
wuxuu ku fashilmay inuu howl geliyo ciidamadii qarranka oo
dib loogu yeeray iyo inuu furo dekeda iyo garoonka diyaaradaha ee
caasimada dalka.
Wuxuu wax la taaban karo ka keeni waayey siyaasadda gudaha
iyo debadda. Sababaha aan kor ku soo sheegnay iyo kuwo kale oo badan
awgeed Cabdiqaasim wuxuu lumiyay kalsoonidii (vote of convident) iyo
taageeradii shacbiga Soomaaliyeed gaar ahaan beesha Mareexaan ee Gobolka
Gedo, waxaanu ku baaqeynaa qodobada hoos ku qoran: .
Beesha Mareexaan iyo dhammaan Ummadda Soomaaliyeedba
Cabdiqaasim waxay siiyeen waqti ku filan si uu u xaqiijiyo in uu
yahay qof gudan karo xilka madaxweynaha, laakiin nasiib darro wuu gudan
waayey waajibaadkaas sidaa darteed waxaa la soo gaaray xiliggii uu ka tegi
lahaa xafiiska Madaxweynaha Jamhuuriyadda sharuud la la’aan, waxaana ugu
baaqeeynaa inuu is casilo.
In dib loogu yeero xildhibaanada baarlamaanka
xukuumadda KMG ugu jira beesha Mareexaan ee Gobolka Gedo.
In nabadgelyo buuxda loogu baaqo beelaha iyo
gobolada Soomaaliyeed iyo waddamadda deriska la ah Gobolka Gedo sida
Bay, Bakool, Jubooyinka, Kenya iyo Eithopia
In beesha Mareexaan ee gobolka Gedo u aqoonsatay
kooxda Carte shaqsiyaad ku fashilmay howshii loo doortay sidaa
darteedna waxaan soo jeedineynaa in ay dhammaan is casilaan
isla markaana lagu baaqo shirweyne Soomaaliyeed oo dib u heshiisiin ah.
In la xalliyo khilaafka u dhexeeya bahda reer Gedo lana
dhiso maamul goboleed loo dhan yahay waxna laga qabto xaaladda murugsan ee
gobolka ee dhinicyada dagaallada, macluusha, siyaasadda, dhaqaalaha
iyo arrimaha bulshada
Gobolka Gedo dantiisu waxay ku jirtaa wax la qabsiga
iyo heshiiska gobolada iyo beelaha Soomaaliyeed ee deriska la ah, sidaa
darteed waa in beeshu u howl gashaa siddii ay wax ula qabsan laheyd
beelahaas Ÿ Reer Gedo waxay soo dhaweeynayaan kana qeyb galayaan
shirka dib u heshiisiinta ee uu ku baaqay Madaxweyne Moi kaasoo sida lagu
wado dhici doona bisha April.
Naga guddooma salaan walaaltinimo
Dr. Ali M Ahmed. (Sociologist) Spokesman Email
address gedodhoo@yahoo.com
|