DHAN
DHANSIGII BAA SII SOCDA.
Marka reer
Banaadir aan hal maalin ama hal sanno aan lagu
koobi karin intaan ka dhan-dhansadda .
REER BANAADIR
IYO HALGANKII XURNIMADA.
Reer
Banaadir waxay ahaayeen dadkii ugu horeeyey ay
URURO sameystay oo la galay in la istecmaalo
magaca somali marka ururadaas waxaa la abaabulay
intay fadhiyeen gumeysigii ururadaas waxaa lakala
oran jiray. SOMALI YOUTH LEAGUE, SOMALI YOUTH CLUB
iyo HAMAR YOUTH CLUB.
Ay ururadaas
qeeb weyn ka qaateen xurnimada soomaliya ka dib
waxaa dhacay in la aas aaso xisbigii SANU iyo SYL
marka SYL dadka abaabulay waxay ahayeen saddex iyo
toban qof waxaa reer Banaadir ka ahaa todobo qof
bal eega. Ay labadas kala lahayeen
laba hogaan
mid hogaminaayey qabiiladoo dhan iyo midna u gar
ahaa reer Banadir Afka maanta loo yaqaan Af-reer
xamar ama xamari waxay eheed Afka badanaba loo
istecmali jiray markuuw sir jiro sidaysan dad kale
u ogaan waagaas derbigaba dheg buu lahaa SANU iyo
SYL waxay soomaaliya gaarsiiyeen xurnimadii loo
baahnaa soomaliya wey xuroowday waxaa la bilaabmay
mid la dhaho midnimmada ummada soomaliyeed woqooyi
iyo koonfur in leysku daro ay noqoto soomaali
weyneey taas reer Banaadir wey ka soo horjeeden
waxay u qeylinaayeen in uuw dhaco( ISMAAMUL
GOBOLEED) iyo dhibatada ka tagnaa xurnimadii la
maray dhibaatooyin aad u fara badan ee u fool xun
ka tagnaa beryahaas dhibatooyinkii aanan la xallin
ayaa leysku daray Woqooyi iyo Koofur marka reer
Banaadir wey ogayen meeshuuw ka imaankaro dabeesha
marka( soomaali ween maxaa ka dambeeyey?)
Bal aan u
laabto reer Banaadir maxay u kordhiyeen Dhaqanka
iyo Bulshada waxay u kordhiyeen ilbaxnimadda,
cuntada aan manta cuno oo loogu magac daray beriis
somali. ciyaarta,heesaha,qallabka sida shareraha,
shambalka,durbaanka,
aliindiga,duruucda,gontiinada, dahabka,sameynata
iyo tolida dharka,sameynata
kabaha,koofiga,shaashka,macwiiska,guntiinada
inkastoo ay reer miyiga ay leeyihiin
aan isku sii loo xiray marka
intaan kor ku xusay waxay geleen hidaha iyo
dhaqanka.
DEEGAANADA REER BANAADIR AAN LA
OGEEN.
EST-AFRICA
Intaas waad ka helli kartaan reer
Banaadir qaas
ahaan.Kenya,Tanzaniya,Itobiya,Eritreya.Marka reer
Banaadir waa dad galla wadamadan oo deegaan iyo
xuuquuqba ku leh ayna caan ku yihiin ay siyaasi
ahan ay wax la qeybsadaan wadamadaan soo sheegay
si sharaf leh ay baarlamanadooda ay xildhibaano ku
leh ayna leyihiin wasiiro aan idiin xusuusiyo
wasiirka ugu caan ah oo xaalada qaxootiga soo
dhaxgalay ee Kenya waa Muddane.SHARIF NASIR oo
Aabihiisu ku dhashay magaalada marka. iyo Sheekha
laga yaqaano LAAMU oo soomalida reer kenya siyarto
waa SHEEKH MOXAMED KHASSAALI. oo ah Shaanshiyo.
Miyaad ogeedeen in ay reer
Banaadir ay dhiseen (Dar Al-Salaam) ninkaas waxaa
la oranjiray (ABDULAZIZ.B. ABDULGANI) uu ku
dhashay BARAWA wuxuuna ahaa (HATIMI)
DAGALADII DIINTA XAQ DIIMED IYO
CULLUMADDA IYO OWLIYADDA REER BANAADIR.
Sidaan u tilmaamay in reer
Banaadir ahaayeen dadkii diinta islamka faafiyey
iyo u dagaltamay waxay ahayeen cullumada ugu weyn
waagas gaaladoo dhan wey ka baqi jireen siday
ukala qeybsanayeen cullumada.(
Qadiriya,Ahmadiya,Salihiya,Rahmaniya,Rifa'yyah,Sufi
) dadka diinta balariyey ee waxna dadka bari jiray
yey ahayeen ee xagay ka
faracmeen.(Masafi,Shariti,Jamal
Al-Leyl,Al-Faqi,Ba-Alawi) ay ahaayeen Banaadiri
assal ahaan ay ka yimideen YAMAN- magaladaha kala
ah (Cadan,Tarim,Shibam iyo Shihir) reer Jamal
Al-Leyl waxay ahayeen dadkii ka qeeb qaatay
dagalkii ITOBIYA oo aha dagaal diimeed ayla
socdeen Ahmed GARAN'S taariikhdii 16aad ay garab
weyn siiyeen dagaaladii diimeed waxay kale ay
lahayeen ciidamo diineed waxaa xukunka ciidamada
lahaa Qaadiyada.Mudisho,Marka,Baraawa.dadka
diinteyna ko u qaaday waxay ka yimideen YAMAN
magaalada CADAN.SHEEKH CUSMAN(MARKA) SHEEKH
BAAWASAM(JASIIRA) SHEEKH CALI MAYE(MARKA)
assalkiisa waa reer CUMAN.SHEEKH KHASIN
BARAWA(BARAWA) SHEEKH SUFI(MUQDISHO) SHEEKH
GENDERSHE
(GENDERSHE) marka dagaalyahanka
ugu weynaa waa Sheekh Gendershe wuxuuw ahaa ninkii
ordiyey gaalada rabtay in ay qabsadaan Banaadir
maanta hadeysan nugu jirin masiixi koofurta waxaan
mahad u celineynaa Sheekh Gendershe.
Taariikhda dib maloo eegay yaa
gacan dagaaleed siiyay SAYID. M. ABDULLA XASSAN
miyaad is weydiiseen tana.
Run ahaantii in lagu faano
taariikhda reer Banaadir aad bay u hagagsantahay
wax ka soomali ah lagama helli karo soomaaliya
gudaheeda maantadaan oo walaalaheyna soomali iyo
aqoonyahanadoodda maxaa ku qasbay in ay
mugdiyeeyaan taariikhda reer Banaadir kadibna la
leeyahay anagoo dhan waxan nahay dad walaalo ah
aan muslin isla nahay ka dibna hablahooda lagu
kufsado masjido maa muslun baan ku sheegi karnaa
kan wax kufsaday iyo kan amarka bixiyey ay moodeen
cadawga dhulka ay yihiin illeen cadowga maba ka
dheereen wuuwba la degenaa deegaankoodana uuwsan
ka dheereen deegaanadooda assalka ah deegaanka
banaadiriga marka dadbaa ka dhaadhacsan in ay
yihiin fullay ama dad weligood dagaal gelin marka
reer Banaadir way yaqaaniin sida loo dagaltamo
waxaaba marqaati ka ah intay dad iska dhiciyeen
xaqna uma ahan in ay dilaan dad ay isku deegaan ay
yihiin tan ugu muhiimka ah wa dad ay isku diin ay
yihiin .
Marka dadka dhulka balaarsaday ay
leeyihiin hadaan dhulka kaqadno nabad ma dhaceyso
bal aan aragno siday iskaga cellin lahayeey ninka
ka xoog-weyn ay diidsanyihiin in ay celliyaan
hantidey ka dhaceen ummad dhan ay rafadsadeen ay
diidsanyihiin in la maxkamadeeyo sii danta ummda
oo dhan ay ku jirto eyey diidsanyihiin marka
dadkaas waxan leeyahay.
NACASKA USHA GARABKIISA KU DHUFO
HADDU GARANWAAYO GO'GA U GELI.
Marka usha garabka wey ugu dhacday
waay garanwaayeen marka waxaa haray in loo geliyo
feeraha kan u gellin doono kama dheera.
Reer Banaadirna waxay ku jiraan
nasashadii dagaladii hore.
Qamar Sharif Haashim-Luna.
|