MOWQIFKII XISBIGII MUCAARADKA AHAA EE (XISBIYO)
EE KUSAABSANAA FEDERALKA SOOMAALIYA
From : Md. Haji Abdulahi Mursal
Madaxa Xisbiga D&M. ee Soomaaliyeed - Muqdisho.
To: Md :Adan Abdulahi sman
Ku xigeenka gudoomiyaha Xisbiga Leego-Muqdisho .
Uj:Mowqifka Cad ee XISBIYO
Md. Ku xigeen
Anagoo ah guddiga Xisbiga D&M.(xisbiyo),
waxaan rabnaa inaan idin cadeyno sida aan
uga soo horjeedno qaar kamid ah qodobadii anaga nagu saabsanaa ee ku
jiray khudbadii aad ka soo jeediseen munaasabadda u dabaaldegidii
(15) shan & toban guuraddii kasoo wareegatay asaaskii
Xisbigiina.
Qodobada khudbadiina ku jiray oo
aan kasoo horjeedno waxaa ka mid ah kuwan aan hoos idiinku
soo gudbin doono.
Md. Ku xigeen
1 - Anagoo ah gudiga xisbiga D&M.ee
soomaaliyeed (Xisbiyo), ayadoo la tixraacaayo
ogolaanshihii sharciga ahaa wasaayada ee aan dhiibanay dhammaan
xubnaheena, & cod bixinteenii
United Nation-ka uga dalbanay federaaliga wadankeena,waxaan horta adinka
idin sheegeynaa oo ummadana u cadeyneynaa inaan codsigeena uusan marna
ahayn mid ka mid ah arimaha keena kala
qaybinta iyo dhaawaca wada jirka soomaaliyeed sida aad
Ku sheegteen khudbadiina, mana ahayn codsigaa mid ku saleysan daandaansi
cadaawad- eed iyo kicin ummadeed toona, sidaad ku cadeyseen warkiina.
Codsigeena federaaliga
soomaaliya, keliya wuxuu ahaa mid xambaarasan
asbaab asaasi u ah mabda'a xuquuqda aadanaha ee kasoo baxay United
Nation-ka Dec10,1948, kaasoo aan la hergelin (8)sideeddii
sano ee uu jiray maamulka wasaayada,gaar ahaana(20)labadii sano ugu
dambeysay ee maamulka xukuumada soomaaliyeed oo dhad ahaan kasoo Ifbaxay
dhaqankeeda in anaga DADKEENA
keliya uun waajibaad saaran yahay ee aysan Lahayn xuquuq wadaniyeed.
Ayadoo waxaasi
oo idil ay dhiira geliyeen dhow arimood
oo aan horey u sheegnay Wakhtigii xukunkii
wasaayada,kuwaasoo kamid ah.
A-Xubnaha XISBIYO
in laga xarimay inay ka qayb qaataan
adeegyada guud , kuwa Maamulka,deegaha waxbarashada, dalacaadsiinta,
shaqooyinka dowlada ee tooska, ilaha dhaqaalaha.
B-Dhacdooyin badan oo kale
oo aan tusaale u ahayn keliya "ISIR TAKOOR"
ee ay waliba daliil cad u wada yihiin sida hay'ada
maamulka ay u adeegsaneyso mabda'a QABI ILEED oo ah cadowga
mabaadi'da guud ee INSAANIGA, sidoo kale kaba soo horjeedo Mabaadi'dii
dastuuriga ee aan dhiganay heshiiskii WASAAYADA.
Waxaad arkaysaa munaafuqayn qabiil,
mararka qaarkiina qabiilkaaba la aasaasaa ayadoo aad arkeyso in qabiilada
qaarkii laga sara marinaayo qabiilada kale ee soomaaliyeed,
lagana dhigaayo mid ka sharaf badan ,kana
mudan hogaaminta iyo talada dalka, Ayada oo
laga hormarinaayo,lana siinaayo awooda madaxeed iyo lahaanshaha gaar
ahaa need ee aan loo ogoleyn qabiilada
kale ee soomaaliyeed ayadoo loola
jeedo isu adoomeyn ummadeed,
waxaadna ka tusaale qaadan kartaan;
Dadkeena Digil &
Mirifle waxay bixiyaan dakhliga ugu
badan ee soo gala dowlada, wixiiba ku saabsan
canshuurta iyo wax soo saarka intaba, hadana faai'dadeeda inta wax loogu
qaban lahaa maslaxada dadka & deegaanka uu dakhligaasi ka
yimid,waxay aadaa khasnada maamulka,sidaa darteed kama faa'ideystaan
dadkeena kheyraadka dalka intay ka faa'ideystaan ,amaba
loogu faa'ideeyo muwaadiniinta kale ee
ayaga kasoo haray, manaJirto wax muhimad ah oo la siiyo xitaa
dalabaadyadooda sharciga ah.
Ka
duwan sidaad sheegteen , runtii anagu ma adeegsano
waxaan ahayn fikrada
walaaleed & mida dimograadiyeed ee lagu dhaqmo,mana rabno
inaan qof soomaaliyeed kale aan hoos imaano si aan u helno
xuquuqdeena , waxaan dooneynaa oo keliya inaan
helno mid la mid ah xuquuqdq & awooda muwaadiniinta
kale ay leeyihiin , ha noqdaan hay'adaha dowlada ama
kuwa bulshada,aydoon dad u soo magan gelin una
soo marin Nacamleyn iyo geeki
mariidi midna
Isku soo duuduub, intaasi aan soo
sheegnay oo idil iyo waliba waxyaabo kale oo aynaan hadda rabin inaan
halkan ku sheegno waxay qayb ka ahaayeen asbaabihii
nagu kalifay codsigeena insaaniga ah ee federaaliga soomaaliya .
Md. Ku Xigeen
Sideedaba, ogow waxaa dadka lagu qadariyo inaan
ahayn khudbadahooda ee ay yihiin waxaa ay
qabtaan,maxa yeelay waxqabadkaa ah xaqiiqda dhabta ah ee ka
tarjumi karta shucuurta,fikrada,dareenka aadmiyeed iyo waliba hadba ku
dhaqanka & isticmaalka Awooda mas'uuliyadeed dhowridooda , taasoo
aan idin cadeyneyno inaynaan ku faraxsan eyn sida uu ugu tagri falo
maamulkiina.
Md,
khudbadiina waxaad ku sheegteen ninka raba federelka soomaaliya inuu
jiran yahay uu maskaxda ka buko maxaa yeelay asagoo raba inuu shacabka
midnimadood ka qaado darteed , hadaba waxaa idin
leenahay na daaya aan xaqiiqda u sheegne shacab keena,
waxaan leenahay ma rabno XISBIYO , waligeenana ma
raadin kala qaybinta
Shacabka soomaaliyeed,
Xisbigeena wuxuu
rabaa wadankeena inay ka dhalato dowlad soomaaliyeed oo xor ah
Oo madax banaan, oo ku mideysan hal calan hoostiisa oo
leh madaxweyne iyo dowlad dhexe oo waarta sida aan u rabno in loo
ogolaado gobolada kala duwan ee dalkeena inay yeeshaan maamul
hoosaadyadooda ayadoo la qadarinaayo rabitaanka & maslaxada muwa
adiniinta goboladaasi u dhalatay iyo sida ay raaliga ku yihiin.
Waxaad khudbadiinii
ku sheegteen inaad diyaar u tihiin inaad noo soo gacan qaadaan
haddii aan ka noqon weyno mowqifkeena wadaniga ee
federal doonka soomaailya ayadoon aad uga xunahay
waxaas idinka soo yeeray ma ogtahay hadiiba ay dhacdo inaad Dambi ka
galeysaan dimograadiyada & is ixtiraamka, mase garan weyseen oo
miyaydaan Ogeyn hadaad tihiin LEEGO sida aad u tihiin xisbi siyaasadeed
ee wadanka ka jira inaan Anaguna u nahay xisbi siyaasadeed wadanka si
sharci ah loogu aqoonsan yahay , XIDHI BAANO ku leh barlamaanka
dalka,waa yaabe hadaba ma adinkaa awood siyaasadeed
U leh inaad na xukuntaan oo aad xukuntaan arimaheena
iyo afkaarteena siyaasadeed,
Waxaad istaagteen mowqif keligii
madaxeed iyo mid macalimeed , laakiin waa su’aale Sidee baad
keligiina xaq ugu yeelateen arintaa ayada ah?.
Ma waxaad
rabtaan inaad nagu hogaamisaan kalmadahaas oo kale oo tusaalaha u ah
Xaqiridiina ku aadan awooda xisbigeena , miyaydaan xasuusan bishii janaayo
dhoweyt Inaan anaga idinku taageernay codsigiina
jiritaanka maamulkiina ayadoo aan fiirineyno Danta iyo
maslaxada guud ee dalkeena iyo dadkeena.
Hadaladiina
miyaan laga fahmeynin keliya inaad
ugu dan leedihiin inaad ku cabsi
gelisaan ra’yiga dad weynaha iyo inaad ku handadeysaan shacabka
raacsan barnaamijka Xisbigeena, hadaba waxaan idin leenahay ma
ogoshihiin mise waad diidan tihiin xuriyada Hadalka iyo ra’yiga
siyaasadeed iyo aqoonta ee ogol maamulka dimograadiga? Waxaan Hubnaa
inay jawaabtu tahay MAYA.
Sidaas darteed, si kastaba ha noqotee waxaan idin cadeyneynaa anaguna
inaan ku Dheganahay xuquuqdeena oo idil sidaan u heli lahayn haddii aad
adinku sheeganeysaan Keliya xurnimada iyo madaxbanaanida
dalka oo aan jirin qofaad ka xigtaan anagana Waxaan
idin sheegaynaa in xuriyada shakhsiga ay mar walba
nooga soo horeyso wixii
ka soo haray oo idil.
Haddii
aan rabno inaan ku wada mideysnaano sidaan ugu hawl geli lahayn anagoo
Wada jira mustaqbalka wadankeena , marka ugu horeysa waa inaan sinaanta
ka dhignaa Miisaanka aan ku wada shaqeyno,maxaa yeelay inta ummada ay
xagiina ay ku arkayaan Kuwa u ordaya keliya
madaxtinimada oo ay adeegsanayaa qabiileysiga , anaga waxaan
Idin sheegeynaa inaan u tir-tirmi doono sidaan u heli laheyn xuquuqdeena
aadamiyeed oo Inoogu dhex magan federaaliga soomaaliya.
Runtii,
waxaa na horyaala wax badan oo in wax laga qabta ay waajib tahay, aana
Ahayn keliya arimaha dhaqaalaha ee ah xaga arimaha siyaasada
gudaha si ay suurta gal U noqoto in la
gaaro midnimo waarta oo dalkeena ka dhacda.
Ugu dambeyntii ,
waxaan leenahay hadal wax ma faa’ideeyo waxna
ma kordhiyo Shacabkuna maanta wax bay fahmeen waxayna rabaan xuriyad iyo
sinaan haday helaana Ayagaa noogu kaalmeyn doono , naguna gacan siin
doono wadada toosan.
Waxaa tarjumay ; Axmed Rashiid Sheekh
Maxamed (Qul-qule), warqadani waxaa la qoray May 15,1958 ,
ninkii raba xaqiiqdeeda wuxuu ka heli
karaa dhammaan maktabadaha waaweyn ee caalamka , gaar ahaan QAHIRA,
buugii ugu da’da weynaa ee lagu ururiyay taariikhdii
hore ee somalia, waxaana la
yiraahdaa (Soomaali Qadiiman wa xadiithan)bogiisa159.
La socda maalmaha soo socda……………..mahadsanidiin
|