1991 waxaa ahayd markii ugu horaysay oo shir loo qabto Soomaalida,
haw dhamaadeen ama ha ku kala qaybsanaadeene. Shirkaasi wuxuu horseed u
ahaa nadaam cusub oo aan horay looga baran dalka Soomaaliya iyo Caalamka
intiisa kale toona. Nadaamkan cusub ee soo kordhay wuxuu noqday tilmaan
ay ka shiidaal qaataan dhamaan shirarkii ka danbeeyey sida Shirkii 2aad
ee Jabuuti, Sodare Ethiopia, Carta Jabuuti ama kuwo kale ee leh
ujeedooyin deegaan ama kooxeed.
Shirkaakaan wuxuu ku soo beegmay waqti kala guur ah oo uu sii
dhammaanayey dagaalkii qaboobaa ee bariga iyo galbeedka oo laba
ideology-yadood oo kala duwan isku hayey. Burburkii nadaamakaas wuxuu
dalal badan dhaxal siisay inay foodsaaraan siyaasado jaahwareer iyo
fowdo ah, haba u badnaadeen qaraada Afrika’e. Meelaha qaarkood waxaa
hogaanka u qabtay kuwo afkaartoodu hoosayso, iyaga oo ku tiirsanaa kuwo
aan waxba dhaamin, kadib markii ay indhaha ka laabteen dawladihii
aduunka ku tartamayey ujeedooyin kala duwan awgeed sida:
-
Laga
soo bilaabo dhamaadkii 80-maadkii dawladii Sovietka oo xaalad burbur
ah gashay waxay ku mashquushay arimaheeda gudaha iyo siday uga soo
urursan lahayd dalalkii ay ku baahsanayd.
-
Dawladihii
reer galbeedka oo Maraykanku hogaaminayeyna waxay bilaabeen
dhaqaalihii iyo siyaasadii ay ku bixin jireen dagaalka qabow iyo
kala jiidashadii dunida 3aad inay u jiheeyaan meeshii khatartu kasoo
eegaysay oo ahayd dawladii Sovietka ee burburtay.
Xaaladan cusub waxay keentay in labadii ideology-yo ee iska soo
horjeeday ay si deg-dega meesha uga baxaan, gaar ahaan waqti aan laga
diyaar-goobin, kuwaas oo booskoodii ay buuxiyeen arimo siyaasadeed oo
aan habaysnayn, dhinaca kale inkastoo dawladihii reer galbeedka ay waqti
ku qaadatay ilaa iyo hadda inay si buuxda u dhaxlaan booskii ay banaysay
dawladii Sovietku hadana waxay heleen sharci ay ku meel karaan wixii
maslaxadooda ka hor imanaya.
Marka aan u soo noqdo ujeedadayda ah shirka Kenya ma keeni
karaa xal u dan ah geeska Afrika?
Arintan waxay u baahan tahay daraasad dheer, waxaynuse wax ka
taabanaynaa xaga siyaasada khaasatan Soomaaliya iyo dalalka la deriska
ah sida Jibuuti, Ethiopia iyo Kenya.
-
Sida aynu
ognahay Jabuuti ma ah dal ay dadka Soomaaliyeed ka dhaxayso
ideologyad siyaasadeed, feker diineed iyo mid juquraafi [dhul lagu
muransan yahay] toona,
balse waxaynu ku tilmaami karnaa dal ku fashilmay arimaha Soomaaliya
marka loo eego Nadaamkan Cusub [qabaliga] ee kusii
ilkaysanayey shirarkii Jabuuti marba marka ka danbeysay.
-
Ethiopia
iyo Soomaaliya waxaa ka dhaxeeya sida la ogyahay colaad gaamurtay oo
dhinacyo badan leh, run ahaan tiina qof kasta oo Soomaaliyeed
dareemi karo.
-
Dalka kiinaya inkastoo ay inaga dhexayo arimo siyaasadeed oo la
xidhiidha dhul iyo dad Soomaaliyeed, hadana waa mid xoogay ka sahlan
marka loo eego tan Ethiopia iyo Soomaalida u dhaxaysa.
Marka aynu aynu isku soo duuduubno arimahaa dawlada Ethiopia iyo
Kenya waxay wadnaha farta kaga hayaan inay Soomaaliya ka samaysanto
dawlad wadani ah oo dib usoo noolaysa sheegashada dhulka iyo dad
Soomaalyeed ama ay soo gudsadaan dadka Soomaaliyeed ee ku hoos jira
gumaysiga, taas waxay ka door bidayaan inay sii wadaan nadaamkii
qabaliga si soomaaliya laga sameeyo dawlad ay ku hirdamaan qabaa’ilku
oo aan awood lahayn, waxaa kale oo aan meesha laga saari karin in
Soomaaliya ay ka samaysmaan dawlado yar-yar oo isugu yimaada habka
federalka, haseyeeshee siyaasad ahaan ku kala xidhan dalal shisheeye. Si
kastaba ah ahaatee tan Soomaalida ugu muhiisan waa dib-u-heshiisiinta,
inkastoo ay u arkaan inay ku hoos jiri karaan ujeedooyin qarsoon.
Shirkan la sheegay inuu ka dhici doono Kenya in kastoo la
saadaalinayo inuusan heli doonin, taageeradii uu la kowsaday shirkii
Cartu hadana waa mid dadka
Soomaaliyeed il taxader leh ku eegayaan waxayna kala cadaan doonta
taageerada loo hayaa ayaamaha soo socd.
|